एजेन्सी । शरीरलाई आवश्यक पर्ने पोषक तत्वहरूमध्ये प्रोटिन एक अत्यन्त आवश्यक पोषक तत्व हो। यो शरीरको लागि एउटा निर्माण ब्लक जस्तै हो अर्थात् सम्पूर्ण शरीर यसबाट बनेको हुन्छ। कपालदेखि आँखा, मांसपेशी, छाला, हर्मोन र कोषहरू आदि सबै प्रोटिनका रूप हुन्। हाम्रो शरीरलाई पनि हरेक दिन प्रोटिन चाहिन्छ। प्रोटिनले कोषहरू मर्मत गर्नुका साथै यसले कोषहरूको निर्माणमा पनि मद्दत गर्छ। यस्तो अवस्थामा, डाक्टरहरूले पर्याप्त मात्रामा प्रोटिन लिन पनि सल्लाह दिन्छन्। हामीले खाने धेरै स्रोतहरूबाट प्रोटिन पाउँछौं। जसमा धेरै प्रकारका दाल, सिमी र अण्डा धेरै समावेश हुन्छन्।
अण्डा शाकाहारी हो कि मांसाहारी भन्ने बारेमा प्रायः विवाद हुन्छ। धेरैजसो धर्महरूमा यसलाई मांसाहारी मानिन्छ। प्रायःजसो शाकाहारी खानेकुरा भन्नाले जनावरको मासु नखानु भन्ने बुझिन्छ। तसर्थ, कतिपय शाकाहारीले अण्डा खान्छन्। यद्यपि, उनीहरूले कुखुरा र माछालाई भने आफ्नो दैनिक खानेकुरामा समावेश गरेका हुँदैनन्। अझै धेरै व्यक्तिले अण्डालाई शाकाहारी खानेकुराका रूपमा मान्यता दिँदैनन्। यदि पोथी र भालेको सम्भोगपछि उत्पादित अण्डाबाट चल्ला कोरलिन्छ। त्यही भएर जनावरको मासु नखाने शाकाहारीले अण्डा खान नहुने तर्क राख्छन्।
शाकाहारीहरूले अण्डा खानुहुन्छ कि हुँदैन ?
तपाईंलाई थाहा छ अण्डा खादा धेरै स्वास्थ्य लाभहरू प्राप्त हुन्छन्। दैनिक अण्डा खाँदा मस्तिष्कको कार्य क्षमता बढाउन, मुटु, आँखा र मांसपेशीहरूलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्न सक्छ। अण्डा पोषक तत्वहरूको भण्डार पनि मानिन्छ । यसमा धेरै प्रकारका भिटामिन B12,D र खनिजहरू पाइन्छन्। तर अण्डा खान सबैभन्दा बढी रुचाइने पोषक तत्व प्रोटिन हो।
मानिसहरू आफ्नो दैनिक प्रोटिनको मात्रा पूरा गर्न दैनिक अण्डा खान मन पराउँछन्। तर शाकाहारीहरूलाई यसमा समावेश गरिएको छैन। अर्थात्, शाकाहारीहरूले अण्डालाई छुन पनि चाहँदैनन्, यो मांसाहारी खाद्य पदार्थहरूमा समावेश छ भन्ने थाहा पाएर।
के शाकाहारीहरूले अण्डा खान सक्छन् ?
अण्डा प्रोटिनको उत्कृष्ट स्रोत हो। यस्तो अवस्थामा, डाक्टरहरूले तपाईंलाई आफ्नो आहारमा यसलाई थप्न सल्लाह दिन सक्छन्। तर शाकाहारीहरूले गल्तीले पनि अण्डा खाँदैनन्। किनभने प्रायः मानिसहरूले यसलाई मांसाहारी ठान्ने गल्ती गर्छन्, जबकि त्यस्तो हुँदैन। पछिल्लो समयमा विज्ञानले अण्डा शाकाहारी भएको पुष्टि गरिसकेको छ।
वैज्ञानिकहरूका अनुसार अण्डामा बाहिरी बोक्रा, सेतो र पहेलो गरी तीन भाग हुन्छ। सेतो भागमा प्रोटीन हुन्छ भने पहेलो भागमा प्रोटीन, कोलेस्टेरोल र फ्याट हुन्छ। हामीले खाने अण्डा निषेचित (फर्टिलाइज्ड) नभएको हुनाले त्यसबाट चल्ला कोरिलिने सम्भावना हुँदैन। त्यही भएर वैज्ञानिकहरूले अण्डालाई शाकाहारी पुष्टि गर्दै वर्षौदेखिको विवाद अन्त्य गरिदिएका छन्।
के अण्डा मांसाहारी हो ?
तपाईंलाई थाहा पाउँदा अचम्म लाग्न सक्छ, तर वैज्ञानिकहरूले अण्डालाई शाकाहारी खानाको श्रेणीमा स्थान दिएका छन्। विज्ञानका अनुसार यसलाई मांसाहारी मानिएको छैन। तपाईं सोचिरहनुभएको हुनुपर्छ कि जनावरको अण्डा, जसमा जीवन छ, कसरी शाकाहारी हुन सक्छ। हामीले खाने अण्डा निषेचित छ। अर्थात्, कुखुराले अण्डा दिन्छ तर भालेको यसमा कुनै सरोकार छैन।
सरल शब्दमा भन्नुपर्दा, तिनीहरू कहिल्यै प्रजननको हिस्सा भएका छैनन् र त्यसैले कहिल्यै चल्ला बन्नेछैनन्। हो, यसमा कुनै बच्चा वा जीवन छैन। त्यसैले, वैज्ञानिक रूपमा, तिनीहरू शाकाहारी हुन्।
शकाहारीका पनि विभिन्न प्रकार रहेका छन्। अण्डा, माछा र मासु नखाने तर दूध मात्र खाने शाकाहारीलाई लेक्टो–भेजेटरियन भनिन्छ। मासु, माछा र दूध नखाने तर अण्डा चाहिँ खानेलाई ओभो भेजेटरियन भनिन्छ। त्यसैगरी, मासु र माछा नखाए पनि अण्डा र दूध चाहिँ खानेलाई लेक्टो–ओभो भेजेटरियन भनिन्छ। मासु, माछा, दूधजनयअण्डा, महजस्ता जनावरको कुनै पनि उत्पादन नखाने व्यक्तिलाई भेगान भनिन्छ।
